kedilerde fib ne demek?
Kedilerde Feline Enfeksiyöz Peritonit (FIP)
Feline Enfeksiyöz Peritonit (FIP), kedilerde görülen ve genellikle ölümcül seyreden karmaşık bir hastalıktır. FIP, Feline Koronavirüs (FCoV) olarak bilinen bir virüsün mutasyona uğraması sonucu ortaya çıkar. Her FCoV enfeksiyonu FIP'e dönüşmez; ancak bazı kedilerde, virüs mutasyona uğrayarak bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesine ve vücutta yaygın iltihaplanmaya neden olur.
Nedenleri:
- Feline Koronavirüs (FCoV): FIP'in temel nedeni, FCoV'nin mutasyona uğramış bir türüdür. FCoV, kediler arasında oldukça yaygın olup genellikle asemptomatik veya hafif seyreden enteritlere neden olur.
- Mutasyon: FCoV'nin mutasyona uğrama mekanizması tam olarak anlaşılamamıştır. Ancak, genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin bu süreçte rol oynadığı düşünülmektedir.
- Bağışıklık Sistemi: FIP'in gelişmesinde kedinin bağışıklık sisteminin tepkisi önemli bir rol oynar. Aşırı veya yanlış yönlendirilmiş bir bağışıklık tepkisi, hastalığın ilerlemesine katkıda bulunur.
Belirtileri:
FIP'in iki ana formu bulunmaktadır:
- Islak (Efüzyonlu) FIP: Bu formda, karın boşluğu (ascites) veya göğüs boşluğunda (plevral efüzyon) sıvı birikimi görülür. Diğer belirtiler arasında iştahsızlık, kilo kaybı, ateş, nefes darlığı ve karın şişliği yer alır.
- Kuru (Efüzyonsuz) FIP: Bu formda sıvı birikimi olmaz veya minimaldir. Daha çok organlarda (karaciğer, böbrekler, beyin, gözler) granülom adı verilen iltihabi kitleler oluşur. Belirtiler arasında iştahsızlık, kilo kaybı, ateş, sarılık, nörolojik belirtiler (inkoordinasyon, nöbetler), göz problemleri (üveit) ve organ yetmezliği sayılabilir.
Teşhis:
FIP teşhisi zordur çünkü spesifik bir test bulunmamaktadır. Teşhis genellikle klinik belirtiler, fiziksel muayene bulguları, kan testleri, sıvı analizleri (eğer varsa) ve görüntüleme yöntemlerinin (ultrason, röntgen) bir kombinasyonuna dayanır.
- Kan Testleri: FIP'li kedilerde genellikle anemi, lökositoz (beyaz kan hücrelerinin artması) veya lökopeni (beyaz kan hücrelerinin azalması), hiperglobulinemi (globulin proteinlerinin artması) ve albumin/globulin oranında düşüş görülebilir.
- Sıvı Analizi: Efüzyonlu FIP'li kedilerde karın veya göğüs boşluğundan alınan sıvının analizi, tipik olarak yüksek protein içeriği ve düşük hücre sayısı gösterir.
- PCR Testi: FCoV'nin varlığını tespit etmek için PCR testleri kullanılabilir. Ancak, FCoV yaygın bir virüs olduğu için pozitif bir PCR sonucu FIP teşhisi koymak için yeterli değildir.
- İmmünohistokimya (IHC): Etkilenen dokularda (biyopsi veya otopsi materyali) FCoV antijenlerini tespit etmek için kullanılan bir yöntemdir. FIP teşhisinde daha spesifik bir test olarak kabul edilir.
Tedavi:
Geçmişte FIP için etkili bir tedavi bulunmamaktaydı ve hastalık genellikle ölümcül seyretmekteydi. Ancak, son yıllarda geliştirilen antiviral ilaçlar (örneğin, GS-441524 ve GC376) ile FIP'in tedavisinde önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Bu ilaçlar, virüsün çoğalmasını engelleyerek kedilerin iyileşmesine yardımcı olabilmektedir.
- Antiviral İlaçlar: GS-441524 ve GC376 gibi antiviral ilaçlar, FIP'li kedilerin tedavisinde umut verici sonuçlar vermiştir. Bu ilaçlar, veteriner hekim kontrolünde ve uygun dozlarda kullanılmalıdır.
- Destekleyici Tedavi: FIP'li kedilere destekleyici tedavi de uygulanır. Bu tedavi, iştahı artırmak, ağrıyı kontrol etmek, dehidrasyonu önlemek ve enfeksiyonları tedavi etmek gibi amaçlara yöneliktir.
Önleme:
FIP'i önlemek için kesin bir yöntem bulunmamaktadır. Ancak, bazı önlemler alınarak FCoV enfeksiyonu ve FIP gelişme riski azaltılabilir:
- Hijyen: Kedi yaşam alanlarının temiz tutulması, FCoV'nin yayılmasını önlemeye yardımcı olabilir.
- Stres Yönetimi: Kedilerin stresini azaltmak, bağışıklık sistemini güçlendirebilir ve FIP gelişme riskini azaltabilir.
- Kalabalık Ortamlardan Kaçınma: Çok sayıda kedinin bir arada bulunduğu ortamlarda FCoV enfeksiyonu riski daha yüksek olabilir.
Ek Bilgiler:
- FIP, insanlara bulaşmaz.
- FIP, genellikle genç kedilerde (6 ay - 2 yaş) ve yaşlı kedilerde (10 yaş üzeri) daha sık görülür.
- Bazı ırklar (örneğin, Birman, Bengal) FIP'e daha yatkın olabilir.
İlgili Kavramlar: